Ekologia- wybór przyszłości cz. 8

Wizerunek zwierzęcia istnieje w sztuce od tysięcy lat. Pierwsi ludzie w jaskiniach malowali wizerunki życiodajnych zwierząt, dzięki którym mieli co jeść, w co się ubrać i z czego robić ozdoby. Jednak wtedy ludzie rysowali zwierzęta tylko ze względu, że dzięki ich złapaniu i zabiciu mogą żyć. 

Impresja. Wschód słońca- C. Monet

Wiele lat później powstawały wizerunki bóstw pod postacią zwierząt np. wielu egipskich bogów miało w sobie czynnik zwierzęcy. Jednak czym bliżej w stronę cywilizacji, forma przedstawiania zwierząt i natury zmieniała się. Nikt już nie malował zwierząt tylko dlatego, że dzięki ich mięsu żyje ale dlatego, że zaczęli doceniać piękno różnorodności przyrody. Kierunek artystyczny zmienił się od ukazywania zwierząt do ukazywania piękna otaczającej natury. Impresjonistyczne czy ekspresjonistyczne dzieła w różny sposób oddawały piękno Natury. Pejzaże, zachody i wschody słońca na zawsze weszły w kanon malarstwa. 

Dziś możemy zaobserwować nowy nurt sztuki jakim jest malarstwo ekologiczne, ma ona na celu ukazanie realizmu i niedostatku ludzkiej wyobraźni względem piękna przyrody. 

Żyć ekologicznie. Łatwo powiedzieć ale czy tak trudno zrealizować? 

Jeśli kilka tysięcy ludzi zaoszczędzi jeden litr wody daje nam to powierzchnię małego jeziorka. Więc czy naprawdę tak trudno realizować hasło życia ekologicznego? 

Z pozoru małe czynności mogą przerodzić się w coś ogromnego. 

Przykłady oszczędności domowej i wielkiej szansy dla środowiska:

• Nie gotować wody bez potrzeby. 
• Zapełniać pralkę do pełna
• Nie gotować wody na zapas i nie podgrzewać jej wiele razy
• Zapełniać lodówkę i zamrażalkę do pełna
• Regularnie rozmrażać i czyścić lodówkę
• Regularnie czyścić czajnik z kamienia
• Zamontować energooszczędne żarówki
• Izolować drzwi i okna
• Korzystać częściej z prysznica niż kąpieli w wannie
• Rezygnujmy z plastikowych reklamówek na rzecz płóciennych toreb
• Częstsze korzystanie z roweru jako środka lokomocji
• Przejście na komunikację miejską jako alternatywa dla samochodu tylko z kierowcą w środku!
• Pamiętajmy o segregacji śmieci i recyklingu plastiku i papieru!

Z pozoru błahe czynności mogą wiele zmienić, jeśli wykona je kilka osób na raz. Jeśli takie nawyki wejdą nam w krew zaobserwujemy nie tylko większą oszczędność na rachunkach ale większą poprawę otaczającego nas środowiska. Warto zastanowić się chwilę nad tym co robimy i dojść do ekologicznych wniosków. 

10 przykazań dla ludzi żyjących w zgodzie z ekologią!

Ekologia- wybór przyszłości cz. 7

Świadomość społeczna odnośnie ekologii i jej skutków mocno zmieniła się od lat 90' na lepsze. Obecnie ludzie wiedzą więcej o ekologii i jej pozytywnych skutkach. Ponadto potrafią swoją wiedzę zamienić na praktykę. 

Polacy są bardziej świadomi tego czym grozi ignorancja ekologiczna. Zdają sobie sprawę, że gotują straszny los nie tylko sobie ale i przyszłym pokoleniom, które będą zmuszone żyć w takich warunkach jakie my obecnie im stworzymy. 

Zagrożenia środowiska naturalnego

Świadomość zagrożeń udziela się na trzech poziomach: 

1. intuicyjne przekonanie, że jakiś element przyrody zagraża naszemu zdrowi lub potrzebą lub jest zagrożony w swym istnieniu
2. łączenie przekonań intuicyjnych z wiedzą o mechanizmach zagrożenia
3.  reakcja emocjonalna 

Nie można ograniczać edukacji środowiskowej jedynie do ' katastrofizmu' i opowiadania o katastrofach i skandalach ekologicznych, ponieważ może to wywołać odwrotną reakcję niż zamierzana, czyli poczucie, że i tak już jest za późno na jakiekolwiek działania i zmiany. Należy opowiadać o pięknie natury, o zwierzętach i roślinach, o ekosystemach oraz o tym, że człowiek żyje w jedności z naturą  aby zainspirować uczniów i tym samym nakłonić ich do przywiązywania większej uwagi do środowiska i do działania na jego rzecz. 
Ogromną rolę w wychowaniu ekologicznym ma dom rodzinny. To z niego wynosimy zachowania proekologiczne lub wręcz przeciwnie ekoignoranctwa.

Najbardziej chyba znanym obrońcom i działaczem na rzecz środowiska i człowiekiem z wielką osobowością ekologiczną był św. Franciszek z Asyżu, który traktował wszystkie żywe istoty na tym samym poziomie. Człowiek, pies czy mrówka to dla niego niepowtarzalne i tak samo piękne stworzenie. Miłował wszystko co żyje i składa się na Naturę. 
Jego myśl przetrwała przez wiele lat. Została poddana wielu analizom, wiele powiedziano na jego temat i wiele zrobiono pod jego wpływem. Myśli przez niego głoszone przetrwały do dnia dzisiejszego i nabierają coraz to nowego wydźwięku. 
Obecnie ma wielu naśladowców. Ludzie ze świata biznesu, show-biznesu czy zwykli ludzie starają się jak mogą aby uczynić ten świat lepszym miejscem do życia. Nie tylko poprzez ekologię codzienną ale też tą ekskluzywną jak np. kosmetyki ekologiczne, wytwarzane tylko z naturalnych składników, opakowywane w ekologiczne pojemniki i nie testowane na zwierzętach. 
Należy pamiętać o tym co zapoczątkował św. Franciszek a kontynuowało wiele osób, ponieważ tylko my jesteśmy odpowiedzialni za to co dzieje się w świecie Natury.  



Omówione rozdziały: 

• Ekologia a świadomość społeczna, czyli zawsze lepiej być młodym, bogatym i żyć w nieskażonym środowisku
• Osobowość ekologiczna, czyli gdyby wszyscy ludzie byli tacy...

Dziecko wobec dylematów moralnych - Anna Olszowa

Tematem pracy Anny Olszowej jest rozwój moralny dzieci. Z tekstu przypomnimy sobie stadia rozwoju moralnego człowieka oraz jego wpływ na dokonywanie wyborów i zachowania oraz postępowania.

Możemy zaobserwować jak rozwija się strefa moralności człowieka. Od początkowego egocentryzmu moralnego ( Piaget) i mechanizmu unikania kary ( Kohlberg) do przestrzegania uniwersalnych zasad etycznych i wytworzenia własnego kodeksu moralnego indywidualnego dla każdego człowieka.
Należy pamiętać o naturalnym przebiegu w czasie tego rozwoju, więc próbując rozmawiać bądź tłumaczyć coś dziecku należy pamiętać o dobranej do wieku argumentacji, aby dziecko nie zbyło nas niezrozumiałością naszych argumentów.
Społeczne uczenie się możemy pobudzać i wzmacniać za pomocą nagród i kar. Mają one duży wpływ ma to jak dzieci będą rozumować moralność i etyczne zachowania. Wszystkie zachowania człowieka i jego wybory wynikają właśnie z indywidualnego moralnego dekalogu, który nadaje cel naszym działaniom, nie ważne czy będą to działania na rzecz środowiska i ekologii czy wybory przyszłej ścieżki zawodowej.
Bardzo ważne jest abyśmy pokazywali dzieciom właściwej zachowanie, ponieważ najwięcej w latach dzieciństwa uczą się one poprzez obserwację. To właśnie rodzice są pierwszymi nauczycielami dziecka, jak zachowują się rodzice i jakie zasady wyznają będzie pierwszym wyborem dziecka i jego ścieżką do wyrobienia sobie własnych poglądów. 
Udział czynnika emocjonalnego zwiększa efektywność procesu uczenia się. Przekaz nasycony emocją, dyskusja, w której braliśmy ożywiony udział sprawią, że lepiej zapamiętamy określony materiał; nowe umiejętności będą lepiej utrwalone.
Nauczyciel czasami ma większy wpływ na zmiany osobowości swoich podopiecznych niż ich rodzice. Ponieważ dziecko w wieku szkolny, gdy jest dobrze prowadzony uznaje swojego nauczyciela na wzór. 
Nauczyciel pełni rolę przywódcy grupy – chociaż nie jest jej członkiem.
Jednak dzieci najwięcej przykładu biorą z siebie nawzajem. Kontakty rówieśnicze wywierają wielki wpływ na wybory dzieci. Dzieci chcą być akceptowane przez siebie i będą robić wszystko żeby koledzy darzyli ich sympatią nawet przejmą ich normy postępowania. 
Podsumowując powinniśmy zapewniać dzieciom dobre wzory do naśladowania, ponieważ naśladując i obserwując innych człowiek uczy się najszybciej. I to od nas zależy co dzieci będą oglądać, czy będą to wzorce pozytywne czy negatywne. 

Ekologia- wybór przyszłości cz.6

Zanieczyszczenia wód to temat rzeka. Można o nim dużo mówić. W ostatnich latach wiele się w tym temacie zmieniło. 

Powstaje coraz więcej oczyszczalni ścieków, fabryki mają swoje własne oczyszczalnie i nie wylewają już zanieczyszczonej wody po produkcji do rzek czy jezior. Polityka państwa względem zanieczyszczonej wody również się zmieniła. Coraz to nowe oczyszczalnie, oszczędne gospodarowanie wodą w gospodarstwach domowych to normalność. Przyczynił się do tego również wzrost cen wody w miastach i wsiach, która jest obecnie bardzo wysoka, więc niezakręcony do końca kran może mocno zaboleć naszą kieszeń. 
Zanieczyszczenia wody możemy podzielić na :

• Zanieczyszczenia fizyczne- powodują zmianę zabarwienia i mętności wody. Powodują zmniejszenie dopływu światła do głębin i prowadzą do wzrostu gnicia roślin podwodnych. 
• Zanieczyszczenia biologiczne- powstają w skutek dostania się do niej ścieków komunalnych. Są przyczyną wielu chorób. 
• Zanieczyszczenia chemiczne- odpowiedzialne za nie są wszelkie związki chemiczne dostające się do wody. Są to zanieczyszczenia na które mamy wpływ. 

Jednak nadal warto przypominać o tym aby ograniczać zużycie wody w domach. Kilka wskazówek dla oszczędnych:

• bierz prysznic niż kąpiel
• naczynia lepiej myć w zmywarce niż pod bieżącą wodą
• zakręcaj krany do końca po każdym użyciu
• wstawiaj pralkę tylko wtedy gdy załadujesz ją cała!
• zakręcaj kran przy myciu zębów
• zamontuj ogranicznik na spłuczce w toalecie.

Energia odnawialna to temat obecnie w modzie. Coraz częściej słyszymy w mediach o tym, że surowce kopalniane kiedyś się skończą i należy szukać innych źródeł energii. 

W krajach rozwiniętych pierwsze ostrzeżenia dotyczące ograniczenia składu paliw kopalniany i tego, że może ich zabraknąć, przyszło w latach 70. Zagroziło zahamowaniem wzrostu gospodarczego i upadkiem gospodarki. Paradoksalnie, to ostre zagrożenie stało się sygnałem do zrewidowania spojrzenia na rzeczywistsze potrzeby energetyczne świata i zmusiło do poszukiwania metod oszczędzania i poszukiwania nowych źródeł energii. 

Uran, węgiel, ropa naftowa, gaz ziemny stanowią bogactwa nieodnawialna - zasoby ulegają wyczerpaniu bez szansy na powtórne powstanie.

Obecnie Polska energia składa się przede wszystkim z surowców naturalnych. Polskie elektrownie cieplne produkują energię przede wszystkim z naturalnych surowców, które występują na naszym terenie. Jednak coraz częściej podnoszony jest temat odnawialnych źródeł energii. Złoża gazu łupkowego odkryte na terenie kraju dają duże nadzieje, na uniezależnienie się od dostaw gazu z Rosji. Jednak aby go wydobywać potrzebny jest duży nakład pieniężny i wyszkoleni profesjonaliści, którzy będą to nadzorować. 

Drugim źródłem energii odnawialnej w Polsce są wiatraki. Buduje się ich coraz więcej w naszym kraju. Oprócz tego, że produkują energię na lokalne potrzeby są ładnym uzupełnieniem krajobrazu według mnie, chociaż ekolodzy są przeciwni ich powstawaniu ponieważ zagrażają latającym w ich pobliżu ptakom.

Coraz bardziej popularnym źródłem energii w domostwach są tak zwane solary, umieszczane na dachach domów. Pochłaniane przez nie promienie słoneczne są wykorzystywane do podgrzewania wody w domach i ich ogrzewania. Uważam, to za bardzo dobry pomysł i powinien być wprowadzany na szerszą skalę.  

Opracowane rozdziały:

• Woda- białe bogactwo, czyli refleksje przy suchym kranie
• Wiatraki kontra atom, czyli jak energii użyć, a środowiska nie zniszczyć

Ekologia- wybór przyszłości cz. 5

Podróżowanie i transport a skażenie środowiska.Obecnie najpopularniejszym środkiem transportu stał się samochód. trudno wyobrazić sobie życie bez niego, ponieważ dzięki niemu jesteśmy w stanie dotrzeć niemalże wszędzie w komfortowych warunkach i względnie szybkim czasie. 

Samochód oprócz swoich oczywistych zalet ma jednak wady, o których mówi się mniej i nie są one tak powszechnie znane. Każdy samochód produkuje rocznie niewyobrażalne ilości spalin tj. tlenek azotu ( jeden ze składników kwaśnego deszczu), tlenek węgla ( odpowiedzialny za zatrucia ) i węglowodory oraz ołów ( który osiada na przydrożnych trawach, drzewach i krzewach) oraz dwutlenek węgla. Samochody a raczej ich wyziewy powodują zanieczyszczenie nie tylko powietrza, ale także gleby. Kolejnym skutkiem rozrastania się mody na samochody jest to, że aby wygodniej i szybciej się jeździło budujemy nowe drogi i autostrady, pod które trzeba wycinać lasy i zabierać pola pod ich rozbudowę. Samochód przybywa z każdym rokiem szczególnie w miastach powodując korkowanie się miasta. Widok ustawionych w rzędach samochód w odległościach kilku kilometrów w godzinach porannego bądź popołudniowego szczytu wpisał się w wizerunek niemalże każdego dużego miasta świata. 

Parking rowerowy w Kopenhadze

Alternatywą dla tego jest rozwinięcie komunikacji miejskiej, która cenami i swoją dostępnością powinna zachęcać kierowców do zrezygnowania z jazdy samochodem do pracy. Wspaniałym pomysłem jest również komunikacja rowerowa, która w Polsce rozwija się już coraz prężniej. Nie jest to może liczba porównywalna z Holandią lecz codziennie na ulicach można spotkać rzeszę ludzi jadącą do pracy na rowerach. 

Góry śmieci

Czteroosobowa rodzina codziennie wytwarza minimum jeden 30-litrowy worek śmieci. W skali roku jest to ogromna liczba odpadów. Warto zastanowić się co dalej dzieje się z tymi workami? Większość materiałów da się wykorzystać po raz drugi. Recykling butelek, papieru i szkła jest dziś powszechny. Tak samo jak osobne pojemniki na śmieci na każdym osiedlu. Wprowadzona niedawno ustawa śmieciowa również poprawiła warunki segregacji śmieci w Polsce, ponieważ wywóz segregowanych śmieci jest dla mieszkańców tańszy. Uważam, że świadomość Polaków o segregacji i recyklingu śmieci jest wysoka. Jednak świadomość to co innego niż działanie. Niestety często możemy zaobserwować wszystkie śmieci w jednym worku. Jednak działania proekologiczne są obecne w miastach i wsiach. Niemalże każda szkoła, uczestniczy w akcjach oczyszczania świata, zbiera baterie, nakrętki, makulaturę aby później ją wymienić. Są to działania bardzo ważne i potrzebne, ponieważ już od małego należny uczulać dzieci na ekologię i na kwestię gospodarowania śmieciami. Ponieważ skutki mogą być opłakane i śmierdzące!

Omówione rozdziały:

• Podróże i ich konsekwencje, czyli jak zmniejszyć wpływ transportu na środowisko
• Góry śmieci, czyli co można zyskać, a co można stracić. 

Ekologia- wybór przyszłości cz.4

Lasy- są jednym z największych bogactw naturalnych występujących na terenie Polski, więc dlaczego tak ciężko nam je doceniać i szanować?

Średnia europejska dot. ilości występowania lasów wynosi 31%, w Polsce lasy zajmują jedynie 28% powierzchni. Lecz jeszcze w średniowieczu było ich o 20% więcej. Dlaczego więc pozbyliśmy się tak wielkiej ilości lasów z powierzchni Ziemi? 

Mapa lesistości Polski

W obecnym drzewostanie dominują drzewa młode, które zostały zasadzone stosunkowo niedawno. Maleje ilość drzew z 'historią' chociaż to właśnie one wykonują najwięcej pracy dla nas- ludzi, ponieważ aż 2700 młodych drzewek wyprodukuje tyle samo tlenu w ciągu godziny co jeden 100letni buk! Dlatego nie pozwalajmy wycinać starych drzew tłumacząc się tym, że posadzone w ich miejsce kilka nowych drzew da ten sam efekt. Rodzaje lasów zależą od rodzaju gleby na jakiej rosną, tak więc np. na wilgotnych glebach rosną olchy a na glebach brunatnych lasy dębowe. Więc kolejny stereotyp zostaje obalony, nie każde drzewo może rosnąc tam gdzie je posadzimy, należy je dobrać do rodzaju gleby, która występuje na danym terenie. Powszechne w latach 60' XX powszechne sadzenie sosem 'wszędzie gdzie się dało' było zabiegiem dobrym lecz lekko pozbawionym sensu, ponieważ sadzono je masowo w miejsce wyciętych drzew na potrzeby przemysłu. 
A drzewa to nie tylko materiał przemysłowy. Lasy łagodzą klimat, chronią od wiatru, sprowadzają deszcze, zapewniają mieszkanie wielu zwierzętom oraz stopują napływającą z górskich strumieni wodę, ponadto zapobiegają erozji gleby.
W 1991 polski Sejm wprowadził ustawę, której celem było zmniejszenie rębności lasów oraz ich odmładzania na siłę a wprowadzić miała racjonalną gospodarkę leśną. Jednak żadna ustawa nie zmieni nic bez pomocy ludzi. Aż żal patrzeć, gdy spaceruje się po lesie a niemal na każdym kroku widać góry śmieci pozostawione przez naszych poprzedników na tej samej ścieżce bądź wręcz śmieci wywożone do lasów z gospodarstw domowych. Ja sama nie jestem w stanie zrozumieć jak ludzie mogą być tak bezczelni i niszczyć i zaśmiecać wspólne dobro, które nie należy wyłącznie do nich a do całego narodu!

Zdrowe rolnictwo, zdrowa żywność, zdrowi ludzie. 

Żyj eko!

W kolejnym rozdziale poświęconym rolnictwu Kalinowska omawia zagrożenia dla środowiska spowodowane uprawą roli. Zanieczyszczenie mórz, jezior i rzek 'ściekami' z pól, zanieczyszczenie powietrza pestycydami czy azotanami i sztucznymi nawozami. W 1991 obserwowalny był wielki wzrost zanieczyszczenia gleb pochodnymi sztucznych nawozów. Jednak uważam, że dane które opisane są w tym rozdziale nieco już się zdezaktualizowały. Obecnie panuje moda na ' naturalne' rolnictwo. Rolnicy staranniej dobierają nawozy, nie używają takiej ilości pestycydów czy innych szkodliwych substancji aby podtrzymać bądź zwiększyć zbiory. Zwiększyła się również świadomość Polaków odnośnie zdrowej uprawy roli, panuje trend na zdrową żywność, zboża uprawiane przy pomocy naturalnych nawozów. Moja rodzina od lat zajmuje się rolnictwem, sama mogłam zaobserwować zmianę myślenia u moich rodzinnych rolników odnośnie ich pól uprawnych. Coraz częściej odchodzi się od praktyk stosowanych w latach 80' czy 90' XX wieku, co powinno cieszyć wszystkich, ponieważ nie jesteśmy w stanie uciec przed złymi skutkami nieprzemyślanych rolniczych decyzji. 

Rolnictwa ekologiczne to takie, które jest wydaje ekonomicznie i energetycznie. Daje duże plony najwyższej jakości, a jednocześnie zapewnia maksymalną ochronę środowiska. Wymaga jednak większego nakładu pracy, dobrej organizacji i stałego pogłębiania swojej wiedzy na temat upraw. Gospodarz dobiera profil gospodarstwa w zgodzie z warunkami naturalnymi czyli: typem gleby, lokalnym mikroklimatem, warunkami wodnymi, tak by rośliny i zwierzęta nie były narażone na stres. 

Omówione rozdziały:

• Zielone bogactwo strefy umiarkowanej, czyli cz nie czas żałować lasów
• Rolnictwo a ekologia, czyli co zrobić, żeby zdrowa wieś produkowała zdrową żywność.

Ekologia- wybór przyszłości cz.3

Zagrożenie bogactwa gatunkowego Ziemi, czyli czemu tak szybko gatunki. Lektura tego rozdziału otwiera nam oczy na sprawę wyginania gatunków na Ziemi. 

Naukowcy wciąż badają ile gatunków naturalnych występuje na świecie, nie są w stanie określić dokładnej liczby, ich szacowania wahają się od 4 do 34 milionów gatunków. N ikt nie jest w stanie podać konkretnej liczby, ponieważ dziennie giną tysiące gatunków tych znanych ludziom jak i nieznanych. W porównaniu z ubiegłym wiekiem liczba zwierząt, które wyginęły bezpowrotnie podwoiła się. Teraz zwierzęta giną, ponieważ zmieniane jest ich środowisko naturalne, do którego są przystosowane i nie potrafią zaadaptować się do nowych warunków. 

Gepard- gatunek zagrożony wyginięciem.

Jeden wyginięty gatunek ma wpływ na inne, to jak koło, które obracają się ciągnie za sobą cały mechanizm. Nie jesteśmy w stanie przewidzieć skutków zakończenia linii jednego z gatunków i tego jak wpłynie to na cały ekosystem. 

Kolejny rozdział Kalinowska poświęca klimatowi. 
Historia naszej planety to także historia klimatu. Klimat zmieniał się wraz z biegiem lat. Na podstawie badań otwornic, możemy dowiedzieć się niemalże całej historii klimatu. Ich skamieniałe skorupy są nieocenionym źródłem informacji. 
Obecna średnia temperatura na Ziemi wynosi około +15C, lecz jeśli weźmiemy pod uwagę zjawisko albedo wynosi ona już -18C to AŻ 35 stopni różnicy. Atmosfera ziemska chroni Ziemię przed wychłodzeniem, ponieważ gazy w niej zawarte 'przechwytują' promieniowanie podczerwone, które uciekłoby w przestrzeń kosmiczną. Jednak już dawno temu zaobserwowano niebezpieczny wzrost ilości dwutlenku węgla w powietrzu, jego obecny poziom jest zaskakująco wysoki w porównaniu do lat ubiegłych XX a nawet XIX i XVIII w. Te zmiany wynikają bez wątpliwości z nieprzemyślanej działalności człowieka.  Efekt cieplarniany nie wziął się znikąd. Wypalanie i wycinanie  lasów, spalanie paliw kopalnianych, gniecie odpadów z z hodowli i rolnictwa, postęp sfery przemysłowej i nie przykładanie za dużej wagi do potrzeb środowiska właśnie pokazuje nam swoje skutki.  Wzmożone ilości gazów cieplarnianych wywołuje niebezpieczne skutki np.  wahania pogodowe, zmiany pór roku i przed wszystkim wzrost temperatury powietrza.

Schemat powstawania efektu cieplarnianego

 Innym skutkiem efektu cieplarnianego jest podnoszenie się stanu wód przez topnienie lodowców, tego zaś skutkiem będzie zalewanie terenów nisko położonych, wszystkie tereny przybrzeżne są w wielkim niebezpieczeństwie, już od dawna mówi się o wybrzeżu Holandii, które rokrocznie maleje i zostaje zalane przez morze. Kolejnym skutkiem jest wzrost liczy opadów atmosferycznych lecz rozłożony nierównomiernie, 'mokre' i tak strefy jak np. Indie będą mogły spodziewać się opadów niemal dwukrotnie wyższych niż obecnie a np. środkowe stany USA spodziewać się mogą lat bardziej suchych niż obecnie. Jednym z najniebezpieczniejszych skutków, będą zmiany w przyrodzie ożywionej tj. w uprawie roślin. Gorętsze powietrze, suchsza gleba i wzrost CO2 mogą wyrządzić wiele złego, zmiany stref upraw, wysychanie lasów i roślin może stać się dla nas chlebem powszednim. 
W tym miejscu wymienię kilka wskazówek, pomysłów do ograniczenia tego problemu:

• oszczędność energii- mniejsze zużycie węgla,
• większe środki pieniężne na alternatywne źródła energii
• radykalne zmniejszenie wycinania lasów, zasadzanie nowych drzew
• modernizacja produkcji i dystrybucji energii. 

Omówione rozdziały:

• Zagrożenie bogactwa gatunkowego Ziemi, czyli czemu tak szybko giną gatunki
• Klimat- wieczna zagadka, czyli jak żyć pod kloszem.